آشنايي با عملكرد بوستر در خودرو
- توضیحات
- دسته: مجموعه شماره 6
- منتشر شده در شنبه, 23 دی 1391 18:41
- نوشته شده توسط Mehdi Jahanbakhsh
آشنايي با عملكرد بوستر در خودرو
بوسترهاي قرمز
نيروي پاي راننده، به تنهايي فاقد توانايي ايجاد فشار موردنياز در مدار هيدروليك ترمز است. براي ايجاد فشار مطلوب، از تقويتكننده استفاده ميشود. تقويتكننده را در زبان انگليسي بوستر ميگويند. براي استفاده از بوستر، دو عامل به كار گرفته ميشود: يكي خلا موتور و ديگري فشار جو.
بوستر، پيستون بزرگي دارد كه هنگام استفاده از ترمز، طرف جلوي آن (سمت سيلندر اصلي) به خلا موتور و طرف عقب آن، به فشار جو، ارتباط پيدا ميكند. بر اثر اختلاف فشار بين طرفين پيستون، بوستر عمل كرده و فشار موثري بر سطح پيستون وارد ميشود و نيروي قابل توجهي به وجود ميآيد. اين نيرو، براي فشردن روغن ترمز به ميله فشاري پيستون بوستر، اعمال ميگردد.
شكل 1: طرز كار بوستر
اجازه بدهيد كار بوستر معلق در خلا خودروي پيكان را، در پنج حالت بررسي كنيم:
الف- حالت غيرفعال بودن سيستم ترمز
وقتي پدال ترمز به هنگام روشن بودن موتور آزاد باشد، نيروي فنر (9) آزاد شده، پيستون و ديافراگم بوستر (12 و 3) را به درپوش (14) ميفشارد. خلا موتور، هواي بوستر را از طريق سوپاپ يكطرفه (8) جذب ميكند. در اين هنگام در مناطق O.N.M.L خلا وجود دارد، زيرا پيستون سوپاپ هوا (5) و ديافراگم هوا (3) در پايين و سوپاپ هوا (1) به وسيله فنر، بسته است و اجازه عبور هوا از خارج را نميدهد. بنابراين، خلا موتور ميتواند از قسمت جلوي پيستون (N) به پشت آن (O) نفوذ كند.
ب- حالت نيمه ترمز
اگر به پدال ترمز، فشار كمي وارد شود، در سيلندر اصلي نيز فشار كمي توليد ميشود. روغن سيلندر اصلي، از مجراي نشان داده شده با فلش در شكل 7، وارد مدار روغن سيلندر بوستر ميشود. سپس، از همين
شكل 2: اجزاي بوستر پيكان
مشخصات شكل 2:
- سوپاپ هوا
- فيلتر هوا
- ديافراگم هوا
- تكيهگاه ديافراگم هوا
- پيستون سوپاپ هوا
- سيلندر ثانويه ترمز
- پيستون سيلندر ثانويه
- اتصال لوله خلايي و سوپاپ يكطرفه
- فنر برگردان پيستون بوستر
- بدنه بوستر
- ميله فشاري
- ديافراگم پيستون
- پيستون بوستر
- درپوش
شكل 3: BRAKES& CONTROLS-FRONT BRAKES
شكل 4: BRAKES & CONTROLS- REAR BRAKES
شكل 5: بوستر در حالت غيرفعال
شكل 6: بوستر در حالت نيمه ترمز
مدار و با همين فشار، سيلندر ترمز بوستر را ترك كرده، وارد لولههاي ترمز و سيلندر چرخها ميشود و نيروي كمي در لنتها توليد ميشود. همين نيروي كم، سوپاپ هيدروليك (5) را بالا برده، آن را به ديافراگم هوا (3) ميفشارد و آمادگي لازم را براي مرحله ترمز كامل فراهم ميسازد. در اين مرحله، هنوز خلاء در طرفين ديافراگم هوا (3) وجود دارد، ولي ارتباط، موقتا قطع ميشود.
شكل 7: بوستر در حالت ترمز كامل
پ- حالت ترمز كامل
هر گاه پدال ترمز فشرده و تقريبا ثابت نگه داشته شود، نيروي زياد پدال، فشار نسبي زيادي در سيلندر اصلي توليد ميكند. فشار روغن، در سيلندر ترمز بوستر هم، تاثير كرده، در نتيجه پيستون هيدروليكي هوا (5) را به بالا حركت ميدهد. حركت 1 اين سوپاپ، ديافراگم هوا (3) را بلند كرده، باعث تحريك سوپاپ هوا (1) ميشود. سوپاپ هوا، به صورت دو طرفه عمل ميكند، يعني از يك طرف، مجراي روي ديافراگم را ميبندد تا خلاء موتور از ديافراگم (M) به قسمت بالا (L) نفوذ نكند و از طرف ديگر، مجراي هوا را ميگشايد تا هواي محيط بتواند به پشت پيستون بوستر راه پيدا كرده و فضاي روي ديافراگم (L) و طرف راست پيستون بوستر (O) را پر كند. فشار جو در پشت پيستون (O) و خلاء موتور در جلوي آن (N)، باعث ايجاد نيروي نسبتا زيادي در پيستون و ميله فشاري آن (11) ميشود. اين نيروي زياد، وارد پيستون سيلندر ثانويه (-) ميشود و روغن جلوي پيستون، بهشدت تحت فشار قرار ميگيرد. فشار اين روغن فشرده كه بسيار بيش از فشار روغن سيلندر اصلي است، از خروجي سيلندر بوستر به لولههاي ترمز و سيلندر چرخها ارسال ميشود و در آنها نيروي ترمزي نيرومندي ايجاد ميكند.
شكل 8: در حالت ثابت فشردن پدال ترمز
شكل 9- حفظ قدرت ترمز در ترمزهاي كوتاه
ت- حالت فشرده و ثابت ماندن پدال و عمل بوستر
هر گاه پدال ترمز، در حالتي معين ثابت نگه داشته شود، فشار پشت پيستون سيلندر بوستر (-)، شروع به كاهش ميكند. اين كاهش فشار با پيشروي پيستون بوستر (7) به انتهاي سيلندر ادامه پيدا ميكند. هر گاه فشار روغن در مدار كاهش پيدا كند، از نيروي بالا برنده پيستون هيدروليكي (5) نيز كاسته ميشود و نوعي تعادل نيرو، بين فشار جو و فشار هيدروليكي به وجود آمده و نتيجه آن پايين رفتن پيستون هيدروليكي (5) و ديافراگم هوا (3) است. با اين حركتها، سوپاپ هوا (1) بسته شده، اجازه ورود هواي بيشتر را به محفظههاي L و O نميدهد. اما خلا موتور را در مناطق N.M ثابت نگه ميدارد. بنابراين، نيروي ترمز چندان تغييري نميكند.
شكل 10: ساختمان هيدروبوستر
ث- حالت حفظ قدرت حداكثر بوستر در ترمزهاي كامل و كوتاه
وقتي پدال ترمز به طور كامل فشرده شود، ولي مدت ترمز كوتاه باشد (اين حالت معمولا در حالت اضطراري و ناگهاني اتفاق ميافتد) فشار روغن ترمز در سيلندر بوستر، زياد ميشود و پيستون سوپاپ هيدروليكي (5) را به اندازه لازم بالا ميبرد. با اين حركت، ديافراگم هوا (3)، از محل اصلي به سمت بالا حركت كرده، سوپاپ هوا (1) اجازه ميدهد كه هوا وارد مناطق L و O شود. از آنجا كه ورود هوا با شدت به پشت پيستون (O) تاثير ميگذارد، نيروي زيادي در بوستر توليد ميشود. فشار ناگهاني پدال ترمز، باعث تراكم بيشتر روغن در پيستون بوستر و زير پيستون هيدروليك (5) شده و نيروي ترمزي قوي را در مدار توليد ميكند.
هيدروبوستر در دستگاه ترمز
از سال 1975 به بعد، كارخانههاي فورد، سيستم هيدروبوستر را در دستگاه ترمز كار گذاشتند. اين سيستم در خودروهاي گرانقيمت فورد به كار رفت. در اين خودروها، از روش چهار چرخ ديسكي استفاده شده است. در ترمز خودروهاي ديزلي هم از روش هيدرو بوستر استفاده شده است.
در خودروهاي مجهز به سيستم فرمان پرقدرت، از فشار روغن مدار فرمان، براي تقويت سيستم ترمز استفاده ميشود. شكل 10 مدار خلاصه شده سيستم هيدروبوستر را نشان ميدهد.
شكل 11: ساختمان سوپاپهاي هيدروبوستر
روغن پمپ فرمان، به وسيله لولهاي وارد هيدروبوستر شده، از شيار مركزي سوپاپ قرقرهاي عبور كرده، به دو مدار انتقال پيدا ميكند. يك مدار براي فرمان هيدروليكي و مدار ديگر به آكومولاتور (از مخزن روغن) و لوله برگشت به پمپ روغن متصل ميشود.
وقتي راننده پدال ترمز را فشار ميدهد، سوپاپ قرقرهاي، مجراي برگشت روغن را مسدود ميكند. در نتيجه، فشار در محفظه فشاري بوستر بالا ميرود. اين افزايش فشار موجب حركت پيستون پرقدرت هيدروبوستر شده، ميله پيستون روغن ترمز را تحت فشار قرار ميدهد. مقدار نيروي كمكي هيدروبوستر به مدار هيدروليكي ترمز، بستگي به حركت سوپاپ قرقرهاي دارد. سوپاپ قرقرهاي نيز به وسيله اهرمي حركت ميكند كه اين اهرم با حركت پدال ترمز به كار ميافتد، شكل 11 ارتباط اين اهرمبندي را نشان ميدهد. براي بالا رفتن ايمني سيستم، هيدروبوستر مجهز به يك مخزن روغن تحت فشار است، پيستون آكومولاتور، با پيش فشار فنر يا گاز در معرض فشار پمپ روغن هيدروبوستر قرار ميگيرد. وقتي فشار مدار فرمان، به پيستون آكومولاتور تاثير كند، فنر يا گاز پشت آن تحت فشار واقع ميشود و انباره روغن را با فشار زياد و براي روغن نگه ميدارد. هر گاه موتور توقف كند و پمپ فرمان، فشار توليد نكند، فشار روغن آكومولاتور براي متوقف كردن خودرو، به كمك سيستم ترمز آمده و هر گونه كمبود فشار مدار فرمان را جبران خواهد كرد.
سيستم بوستر هيدروالكتريك
سيستم هيدروالكتريك، داراي پمپ روغن الكتريكي است كه پمپ آن فقط در صورت لزوم به كار ميافتد. بنابراين، برتري آن نسبت به نوع هيدروبوستر، صرفهجويي در مصرف سوخت موتور است. بوستر هيدروالكتريك دستگاهي مستقل است كه پمپ برقي آن هنگام نياز به كار افتاده و روغن مخزن، روغن ترمز را به يك انباره و يا آكومولاتور پمپ ميكند. وقتي فشار انباره به حد كافي رسيد، كليد الكتريكي پمپ قطع ميشود. هر گاه پدال ترمز فشرده شود، روغن انباره به پشت پيستون بوستر هدايت ميشود و ميله فشاري آن، روغن ترمز را با نيروي زياد به سيلندر چرخها هدايت ميكند. وقتي فشار مخزن به علت استفاده از ترمز كاهش يابد، سوئيچ الكتريكي، پمپ برقي را روشن كرده، فشار مخزن روغن مجدداً به اندازه لازم ميرسد.
سيلندر ترمز در شكل 11، داراي دو مدار جداگانه است. در بوستر آن، يك پيستون قدرت (25) و يك مجموعه عكسالعملي (22 تا 24) وجود دارد و بين ميله فشاري پدال و پيستون اول، سيلندر اصلي قرار ميگيرد. وقتي پدال ترمز فشرده شود، مجموعه عكسالعملي (22 تا 24) به حركت درميآيد. با حركت آن، مجراي روغن تحت فشار آكومولاتور به بوستر و پشت پيستون قدرت راه پيدا ميكند و ترمز، قدرت زياد ايجاد كرده و هنگامي كه پدال رها شود روغن تحت فشار به مخزن برميگردد. اگر پمپ برقي معيوب شود، مخزن فشار روغن لازم را براي يك ترمز عادي فراهم ميكند.
شكل 12: ساختمان گسترده بوستر هيدروالكتريك
مشخصات شكل 12:
- كليد فشار قوي
- 5 رينگ
3و4 اكومولاتور
5. مهره
6. واشر
7. تكيهگاه لاستيكي
8. پمپ الكتريكي
9. گيره لوله
10. لوله طرف مخزن
11. لوله فشار قوي
12. لوله و مهره
13. پيچ
14و15. پايه
16. خار
17. ميله فشار و گردگير
18. خار
19. راهنماي پيستون
20و21. رينگ
22. مجموعه حلقه عكسالعملي
23. پيستون عكسالعملي
24. ديسك عكسالعملي
25. مجموعه پيستون قدرت
26. مجموعه پيستون اوليه
27. تشتكي ثانويه
28. نگهدارنده فنر
29. تشنگي ربه
30. پيستون ثانويه
31. فنر
32. درپوش فنر
33. مخزن
34و35. لاستيك زيرمخزن
36. تكيهگاه سوپاپ
37. تكيهگاه فنر
38. فنر