طراحی اقتصادی سیستم های لوله کشی (Design to Cost)
- توضیحات
- دسته: مجموعه شماره 1
- منتشر شده در دوشنبه, 18 دی 1391 09:00
- نوشته شده توسط Mehdi Jahanbakhsh
طراحی اقتصادی سیستم های لوله کشی (Design to Cost)
حصول نتیجه مثبت در طراحی و اجرای یک پروژه لوله کشی صنعتی آمیزه ایست از اصول مهندسی و ملاحظات اقتصادی که بی توجهی نسبت به هر یک از آنها موجبات نزول یک پروژه از حالت بهینه را به همراه خواهد داشت. در گذشته معمولا پروژه ها بگونه ای از جانب کارفرما تعریف میشد که معمولا دستگاه متولی امر طراحی با دستگاه متولی امر خرید و اجرای پروژه تفکیک شده بودند. این امر موجب میگشت که طراحان پروژه برای نگه داشتن خود در حاشیه اطمینان همواره بالاترین و سخت ترین استانداردهای طراحی را توصیه نموده و بدون در نظر گرفتن نیاز واقعی یک پروژه اصطلاحا پروژه را بصورت طلا پوش شده (Golden Plated) طراحی میکردند زیرا یک لمس واقعی نسبت به هزینه های ناشی از طراحی پیشنهادی خود نداشتند. اما به مرور زمان ارجاع پروژه ها در قالب های جدید مانند EPC در دستور کار کارفرمایان قرار گرفت. این تمهید به واسطه درگیر نمودن دستگاه متولی طراحی در امر خرید تجهیزات و اجرای کار موجب میگشت که مدیران چنین مجموعه هائی از مهندسین طراح خود انتظار داشته باشند تا پروژه را بگونه ای طراحی کنندکه ملاحظات اقتصادی جهت کاهش هزینه های اجرا در آن ملحوظ گشته باشد. البته رعایت ملاحظات اقتصادی به هیچوجه به معنای عدول از مقررات ، کدها و استاندارهای مهندسی و در یک کلام به معنای عدول از کیفیت محصول نمیباشد بلکه این هنر طراح پروژه است که ضمن رعایت کیفیت مانع از افزایش هزینه های بیمورد در پروژه گردد.
شاید ذکر یک مثال ساده به درک خوانندگان محترم از این موضوع کمک نماید:
اینجانب در برخی پروژه های لوله کشی (Piping) مشاهده نموده ام پس از یک زانوی 90 درجه ، طراح به واسطه بی تجربه گی از یک قطعه لوله (Piece of Pipe) جهت اتصال به فلنج قبل از شیر یا صافی استفاده نموده است. حال آنکه میشد با کاهش فاصله غیر ضروری و حذف قطعه لوله ، مستقیما زانوی 90 درجه را به فلنج جوش داد که این امر موجب کاهش یک سر جوشکاری لوله میگردد که این خود کاهش هزینه پروژه را در بر خواهد داشت. شاید در نظر اول قیمت یک سر جوشکاری اضافی رقم قابل ملاحظه ای نباشد اما وقتی از منظر یک پروژه عظیم با سایز لوله های بالا و تعدد اینچنین مواردی به موضوع نگاه کنیم ، میزان هزینه صرفه جوئی شده و اهمیت آن بیشتر مشهود خواهد گشت. یک پروژه صنعتی با ابعاد متوسط معمولا چیزی در حدود ٢۵٠٠ خط را شامل میشود. اگر متوسط سایز خطوط لوله را ١٢ اینچ در نظر بگیریم (که هر سر جوش آن حداقل نیاز به دو پاس جوشکاری دارد) و چنین فرض کنیم که اصلاح فوق تنها یک مورد در هر یکصد خط لوله انجام شود ، میزان صرفه جوئی در جوشکاری پروژه معادل ٧٢٠ اینچ-قطر میباشد که با احتساب قیمت جوشکاری و تست غیر مخرب هر اینچ-قطر لوله معادل ٢٠٠٠٠٠ ریال در مجموع میزان کاهش هزینه های اضافی عددی بالغ بر ١۴۴٠٠٠٠٠٠ ریال خواهد بود. حال اگر به این موضوع عنایت کنید که حقوق ماهانه یک مهندس طراح لوله کشی با سابقه کار حدود ۶ تا ٨ سال در شرکت های مهندس مشاور ایرانی رقمی در حدود ١٢٠٠٠٠٠٠ ریال میباشد ، خواهید دید که یک طراح زبده میتواند تنها با یک مورد اصلاح طراحی به شکل فوق حقوق یکسال خود را بطور کامل تامین نموده و به صندوق پروژه کمک نماید و البته بدیهیست که در عمل تعداد چنین مواردی و در نتیجه میزان صرفه جوئی بسیار بیشتر از مثال ذکر شده خواهد بود.
مثال فوق بطور ساده بیانگر اهمیت مهندسی دقیق و صحیح در یک پروژه و میزان تاثیرات آن در فازهای خرید و اجرا میباشد که میبایست توسط کارفرمایان و مدیران محترم پروژه مد نظر قرار گیرد.
البته همانطور که توضیح دادم این صرفه جوئی به هیچوجه نمیبایست در تضاد با نیازمندیهای فنی و رعایت استانداردهای معمول باشد. به طور نمونه در همین مثال چنانچه نصب خط تخلیه مایع (Drain) پیش از فلنج شیر در نقشهP&ID مربوطه توصیه شده باشد و یا گزارش آنالیز تنش نصب ساپورت بین زانوی 90 درجه و فلنج شیر را الزامی بداند ، بدیهیست که استفاده از یک قطعه لوله (Piece of Pipe) اجباری بوده و نمیتوان به استناد طراحی اقتصادی(Design to Cost) از نصب آن خودداری نمود.
بنابراین به عنوان جمع بندی موضوع میتوان چنین نتیجه گرفت که مهندس طراح لوله کشی (Piping) میبایست همواره به هر دو مقوله رعایت الزامات فنی و کاهش هزینه های غیر ضروری نظر داشته و طرحی ارائه نماید که از نظر فنی و اقتصادی بهینه باشد. بدیهیست که چنین توانائی نیاز به ممارست و کسب تجربه داشته و با افزایش تجربه ، طراحی یک مهندس لوله کشی به سمت کمال پیش خواهد رفت.
